Wystawa o nauczycielach tajnej oświaty w Kamienicy Tyzenhauza

W związku ze zbliżającym się Dniem Edukacji Narodowej zapraszamy na nową wystawę do Kamienicy Tyzenhauza Sokólskiego Ośrodka Kultury.

Ekspozycja “Nauczyciele Tajnej Oświaty w zbiorach Józefa Zalewskiego” prezentuje pedagogów biorących udział w tajnym nauczeniu w okresie okupacji niemieckiej, nauczycieli działających w tajnej oświacie w gminach Sokółka, Janów, Korycin, Nowy Dwór, Sidra, Dąbrowa Białostocka, Kuźnica, Krynki. Przedstawia sylwetki m.in.: Ireny Skopczyńskiej, Janiny Gergerowej, Witolda Biziuka, Józefa Kłopotowskiego, Stefanii Burdackiej, Władysława Gutmana. Wyboru sylwetek dokonał Józef Zalewski, nieżyjący już zasłużony pasjonat historii lokalnej oświaty.

WERNISAŻ wystawy odbędzie się 13 października o godz. 13:00 w Kamienicy Tyzenhauza (ul. Piłsudskiego 1) w Sokółce, będzie towarzyszyć Gminnym Obchodom Dnia Edukacji Narodowej w Sokółce organizowanym przez władze miasta. W związku ze wspomnianymi obchodami, Burmistrz Sokółki Ewa Kulikowska dokona wręczenia nagród specjalnych zasłużonym pedagogom.

Wystawę – “Nauczyciele Tajnej Oświaty w zbiorach Józefa Zalewskiego” można będzie zwiedzać nieodpłatnie w godzinach 8.00-16.00 od poniedziałku do piątku do połowy listopada 2022 r. w Kamienicy Tyzenhauza (ul. Piłsudskiego 1, sala konferencyjno-wystawiennicza przy Punkcie It).

Józef Zalewski karierę nauczycielską rozpoczął w 1949 w Krynkach. W latach 1951-55 był kierownikiem szkoły w Babikach, a w latach 1955-65 szkoły w Jacowlanach. Później pełnił kilka lat funkcję inspektora oświaty w Sokółce. Za swoją pracę został m.in. odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Znany jest jako autor Izby Pamięci Narodowej – zbioru archiwaliów poświęconych historii szkolnictwa na obszarze dąbrowsko-sokólskim, od momentu jego odrodzenia się po 1920 roku. Jego ideą było zachowanie wiedzy o trudzie i bohaterstwie pedagogów i organizatorów szkolnictwa w obszarze dąbrowsko-sokólskim.

Przygotowując temat tajnej oświaty Józef Zalewski w swojej Izbie Pamięci Narodowej pisał: “dane do tej ekspozycji zebrałem na podstawie życiorysów nauczycieli i protokołów weryfikacyjnych, sporządzonych przez komisję (chodzi o Komisję Weryfikacyjną przy Inspektoracie Oświaty w Sokółce) w latach 1946-47, oraz na podstawie wywiadów środowiskowych. Nie udało się zebrać informacji o kilkudziesięciu nauczycielach prowadzących tajne nauczanie, ani nawiązać kontaktów z ich rodzinami. Ekspozycja będzie uzupełniana w miarę zdobywania danych i fotografii.” Podawał ponadto że udało mu się ustalić ilość pedagogów zajmujących się tajnym nauczaniem – i jest to 85 osób, ilość zaś dzieci objętych nauczaniem określił na ok. 800. W latach 90-tych (w artykule o wspomnieniach o tajnej oświacie w “Gazecie Sokólskiej”) jego szacunki są już inne: 113 nauczycieli miało nauczać tajnie, a ilość dzieci szacuje na od 800 do 1000.

Wystawa którą prezentujemy przy wsparciu Oddziału Sokólskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego ma za zadanie udostępnić materiały zebrane przez Józefa Zalewskiego i być może pomóc je uzupełnić, zweryfikować a także opracować. Zachęcamy do kontaktu z naszą placówką w tym celu, uwagi prosimy kierować na adres mailowy: poczta@muzeumziemisokolskiej.pl lub telefonicznie (tel. 690 330 590) w godzinach pracy muzeum.